De frustraties van onderwijs in coronatijd

“Wat vreselijk, dit zou voor ons echt zo erg zijn” zegt mijn dochter, doelend op haar broer en haarzelf. “Ik ben zó blij dat ik mijn examen al heb gedaan” zegt ze op het moment dat het bekend werd dat de centrale examens niet meer doorgingen in verband met corona. “Goh echt? Had je je stressvolle examen niet liever willen missen dan? Hoezo niet?” reageer ik verbaasd.

Het begon al op de basisschool

Mijn dochter is gedurende haar schooljaren altijd bezig geweest, bijna angstig, dat ze haar eindexamen niet zou halen. Ze wist ook zeker dat ze wel een keer zou blijven zitten. Dat begon al op de basisschool. En nee, niet in groep 7 of 8, nog veel eerder. Maar tegen haar verwachtingen in was ze op haar zestiende in het trotse bezit van haar havo diploma en had ze alles in één keer gehaald. Mooi natuurlijk.

“Zo naar voor die kinderen, die zijn zoals ik”

“Ik zou me blijven afvragen of ik het wel echt gehaald zou hebben en of het wel terecht zou zijn. Had ik mijn diploma ook echt verdiend of toch gewoon ‘zomaar’ gekregen door corona? Zo naar voor die kinderen die zijn zoals ik, je zal het dan nooit weten. En het is ook een soort afsluiting van een belangrijke fase, met je vrienden en het afsluiten van je schoolleven” legt ze uit.

School was maar saai met al die herhalingen

Ze vertelt waarom het voor haar broer ook niet had gewerkt, maar dan om hele andere redenen. Hij is twee keer blijven zitten: één keer in groep 3 op de basisschool en één keer op het vwo. Hij deed niet veel voor school, las bijna nooit een schoolboek, hooguit bladerde hij het een beetje door. School was maar saai en al die herhaling vond hij onnodig en geestdodend.

Zijn uitdaging lag in het berekenen van cijfers

Zijn uitdaging lag uiteindelijk in het berekenen, het tellen van de punten en cijfers. Wat telt mee voor het examen en de rest is skipbaar. Wat niet telt, is niet nodig. Wat bijna niet meeweegt ook niet. “Die toets telt echt maar 0,01% mee voor het examen, die is echt niet nodig hoor” zei hij dan. Hoeveel discussies daar ook over werden gevoerd thuis of op school, het was echt onveranderbaar.

Gekmakend voor ons als ouders

Met zijn tactiek had hij ten tijde van corona zijn examen vast niet gehaald. Hoewel hij met gemak hoge cijfers voor veel vakken kon halen, was zijn motto toch: hoe minder tijd je besteedt aan leren, hoe beter. Dus blokken (misschien een beetje doorbladeren) voor het echte (centraal) examen was meer dan genoeg… Gekmakend voor ons als ouders, maar ook voor de docenten.

Wij gaven de docent volmondig gelijk

Tijdens het oudergesprek werd over de 5,7 streng tegen ons gezegd: “Dat kan hij beter.” Klopt, wij gaven de docent volmondig gelijk. “Hij is zo goed dat hij daar echt wel een 5,5 voor had kunnen halen.” Met zijn woorden deed de docent ons verbazen, maar hij had gelijk, onze zoon kan heel goed uitkienen wat precies nodig is. De meeste boeken uit zijn examenjaar vond ik nog onuitgepakt achterin een kast.

Geen horizontaal tussenjaar

Gelukkig hebben mijn kinderen in hetzelfde jaar hun examen gehaald. Op naar een tussenjaar. Zolang het geen horizontaaljaar (een jaar in bed), zou worden, was mijn moederhart tevreden en opgelucht dat de fase van de middelbare school succesvol was afgerond. Een tussenjaar geeft de tijd om te ontdekken waar het hart sneller van gaat kloppen en of je wel of niet wilt gaan studeren en zo ja wat dan? Mijn advies luidt dan ook: als je de richting van je vervolgstappen niet weet, neem er dan even de tijd voor. Het leven grijpt je al snel genoeg in je kladden.

Er is zoveel ongelijkheid

Maar hoe is het voor leerlingen die onderwijs volgen op allerlei manieren tijdens deze coronaperiode? Op school of toch thuis? Thuis met of zonder ondersteuning? Met of zonder eigen laptop? Met of zonder leerzin? Thuis in veiligheid of niet? Er is zoveel ongelijkheid, gewoon omdat elke mens anders is, anders leert, woont en leeft. Elke mens reageert nou eenmaal anders op een zelfde situatie, helemaal als er een crisis gaande is.

Wanneer ieder kind en jongere volledig zelfstandig zou kunnen leren en studeren, gemotiveerd is en zichzelf kan aansturen, hadden we vast al een heel ander onderwijssysteem gehad.

Kinderen en jongeren leven in onzekerheid

Sowieso zie ik heel veel angst om mij heen, al die onzekerheden die deze tijd met zich meebrengt. Ook kinderen en jongeren leven in onzekerheid en reageren daar elk op hun eigen manier op. Nog los van de puberteit, hun sociale- en cognitieve ontwikkeling die gaande is.

WhatsApp met haar zoon

In een facebookgroep werd deze foto gepost door een moeder, haar moederhart huilde. Ze kreeg steun, maar ook opmerkingen van de zogenaamde moedermaffia over zich heen: ‘Dit soort gesprekken voer je toch niet via WhatsApp met je kind?’ was één van de verwijten. Zowel zijzelf als haar man werken buitenshuis en tja dan is zoonlief dus alleen thuis met zijn schoolwerk. Fijn dat de moedertentakels via een telefoon toch haar zoon bereiken. Er wordt zo snel geoordeeld, zonder het hele verhaal te kennen.

Er komt zoveel meer bij kijken

De situatie is zoals het is rondom corona. Natuurlijk hebben jongeren vorige jaar hun diploma niet cadeau gekregen of is dat papiertje plotseling niets meer waard zonder een centraal examen. Maar door de woorden van mijn dochter besef ik dat er zoveel meer bij komt kijken.

Ik heb geen antwoorden over wat het beste zou zijn voor jongeren in deze huidige situatie, maar ik wens iedereen vooral veel wijsheid en begrip voor elkaar. Nu en straks.

Katrín Gudmundsson – het boek 'De Juf die geen Juf is'

Eind  2020 zijn mijn columns gebundeld en uitgegeven in het boek ‘De juf die geen juf is’. Super spannend en leuk! Inmiddels leveren we de 3e druk. Wil jij het (e-)boek bestellen?